Brief aan Jeroen Dijsselbloem

Dag Jeroen,
Ik maak mij zorgen over Griekenland. Niet over de Grieken, een hard werkend, prettig in de omgang zijnd volk, dat als natie nog niet zo lang bestaat. Maar vooral over het optreden van de EU en de gevolgen ervan voor de toekomst van Griekenland en de rest van de EU.

Ik ben er net geweest. Op het Syntagmaplein merk je niet veel van de crisis: de terrassen zitten vol Grieken, die het er zo op het oog van nemen. Maar: alle bouwwerken liggen stil. Wat vooral zorgen baart: ook de wegenbouw; een bij de tijd zijnde infrastructuur is tenslotte een belangrijke voorwaarde voor economische ontwikkeling.
Als het over Griekenland gaat dan toch vooral in negatieve vorm:
– ze belazeren ons, dat doen ze, maar dan ken ik er nog wel een paar, zoals Frankrijk en we vragen er ook wel zelf om; we wisten dat de economie niet op orde was, maar er waren en zijn bijkomende, o.a. geopolitieke redenen om ze erbij te willen;
– ze zijn lui, niet waar; ze werken keihard en lang, alleen is de productiviteit laag;
– ze hebben een bruin leven dankzij onze centen, niet waar; van de leningen die de EU nu heeft gegeven heeft de doorsnee Griek geen cent gezien en het heeft wel de staatsschuld verhoogd. Onze economieën hebben begin deze eeuw trouwens flink geprofiteerd van het gat in de hand van de Grieken.
– ze hebben nog niets gedaan om de toestand te verbeteren; klopt niet. Ze hebben 15% van het overheidstekort weggewerkt, een kwart van de ambtenaren ontslagen, 40% op de pensioenen gekort en de pensioengerechtigde leeftijd verhoogt; in een land waar het pensioen van de ouders vaak het laatste redmiddel is voor een familie is korten een kleine ramp. Goed, deze regering heeft nog weinig laten zien.
– ze wijzen ieder voorstel af; half waar: ook de Trojka wees de voorstellen van de Grieken af. Tsipras liep met die voorstellen het risico van een stevige aanvaring met zijn achterban vanwege de BTW verhoging die er in zat.
– deze regering handelt dom; dat mag waar zijn, het is geen vrijbrief voor Europa zich net zo te gedragen. Bij het onderhandelen gaat het er om je gesprekspartner ook wat te gunnen. En het moet niet alleen over de centen gaan.
Waarom is Griekenland ook weer toegetreden tot de EU en de Eurozone, terwijl dat eigenlijk niet verantwoord was, economisch niet en qua staatsorganisatie niet: dat was een kwestie van geopolitiek, het was handig voor Frankrijk, want op dat moment niet meer de domste meisje van de klas en het was gemengd met angst voor een nieuw kolonelsregime.
Griekenland moet bij de EU blijven en bij de Eurozone. Dat vergt veel politieke stuurmanskunst. Ik vraag mij wel eens af of de huidige EU onderhandelaars die in voldoende mate bezitten. Om te beginnen moeten we Griekenland maar eens wat positiever framen. Wij zijn tenslotte de sterkste, niet alleen in aantal maar ook economisch: Nederland, België en Ierland hebben een overschot op de handelsbalans, Griekenland een tekort.
Dat de Grieken nogal rabiaat reageren op met name Duitsland heeft ook iets te maken met het feit dat de Duitsers in WO II beestachtig huis gehouden hebben in Griekenland en de Grieken niettemin in 1953, net als de andere opponenten de Duitse herstelbetalingen voor de helft heeft kwijt gescholden. Overigens heeft Duitsland in de oorlog 475 mln Rijksmark geleend van de Griekse banken. Het zou best lucht geven als de Grieken de tegenwaarde ervan zouden terugkrijgen.
Schrijf de Griekse schuld maar af, dat geeft lucht en heeft in andere gevallen ook gewerkt. Het verlies is te overzien: ongeveer € 30 per EU inwoner op jaarbasis. Bezuinig de economie niet kapot, ik hoor het je nog zeggen in een andere rol, over Nederland, en werk gezamenlijk aan een plan om de economie van Griekenland sterker te maken. Dat is een kwestie van lange adem; het vergt tijd om zulke basale voorzieningen als een kadaster en een goed werkende belastingdienst op te tuigen. Lonen verder omlaag: niet doen; pensioengerechtigde leeftijd omhoog en andere ouderen regelingen afschaffen: prima; BTW omhoog: niet doen, gaat vooral ten koste van de laagst betaalden en het stimuleert de economie niet. Arbeidsmarkt soepeler: lijkt me een goed voorstel.
De suggestie om een verse groep onderhandelaars te formeren spreekt me ook wel aan. Griekenland heeft al het goede voorbeeld gegeven.
Tenslotte: we hebben onze aandacht nodig van andere brandhaarden in de buurt, die meer angst inboezemen.
Groet, Tom Couwenhoven