Mantelzorgboete? Nee

Het lijkt een goed idee om als zorgbehoevende te gaan samenwonen met je mantelzorger of omgekeerd. De mantelzorger integreert de zorg makkelijker in het dagelijks leven en het voorkomt vereenzaming. Het past ook helemaal in de bedoeling van de Participatiewet, die uitgaat van de gedachte dat we voor zorg minder naar de overheid, eigenlijk de belastingbetaler, moeten kijken, maar meer naar onze omgeving. Daardoor besparen we op de zorgkosten.

Waarom wil diezelfde overheid dan iemand met AOW, die gaat samenwonen met zijn/haar mantelzorger (kind of een ander persoon), vanaf 1 juli 2015 met bijna de helft korten op de uitkering? Het antwoord lijkt eenvoudig: Als je gaat samenwonen bespaar je op de woonkosten. Hoe komt het dan dat wat formeel de Kostendelersnorm heet, bekend staat onder de Mantelzorgboete? Kennelijk is het gevoel dat het toepassen van de Kostendelersnorm in dit geval onrechtvaardig is breed gedragen. Dat komt waarschijnlijk door het gevoel dat we doen aan wat de overheid wil en daar vervolgens voor gestraft worden en dat het voordeel van samenwonen tegenvalt omdat zorg extra geld kost en de woning in kwestie aangepast moet worden. We moeten voorkomen dat zorgvragers en hun mantelzorgers financieel teveel van elkaar afhankelijk worden. En stel dat er een positief saldo overblijft, laten we dat dan zien als beloning voor het feit dat we zwaar besparen op thuiszorg en verpleeghuiszorg. Belonen werkt beter dan straf.

Er is een grote kans dat door het toepassen van de Kostendelersnorm de beoogde besparingen tegenvallen, omdat de mensen die zorg nodig hebben en hun mantelzorgers zich wel twee leer zullen bedenken om samen te gaan wonen.

Gelukkig heeft staatssecretaris Klijnsma de invoering van de wet met een jaar uitgesteld, mede dankzij protesten van de afdelingen, waaronder die van de PvdA Rheden. Ze wil in die tijd de gevolgen van de wet nader onderzoeken. Nu nog zorgen dat van uitstel afstel komen; we blijven daar alert op.

Marion Schoeman en Tom Couwenhoven