Politiek Café Walter Jansen: invoering basisinkomen ter bestrijding sociale ongelijkheid

Tom Couwenhoven
Het Politiek Café onder leiding van Walter Jansen op 22 mei 2017 was een succes, dat onder andere resulteerde in een pleidooi voor het basisinkomen om sociale ongelijkheid en populisme te voorkomen.
De eerste aflevering op 6 maart was een inventarisatie van politieke vraagstukken die uitmondde in een korte voordracht van Paul Scholten, oud burgemeester van Arnhem, over de noodzaak om de grondwet aan te passen, zodat wetten getoetst kunnen worden aan de grondwet. In veel landen is dat al de praktijk. Daarmee kan je voorkomen dat het parlement wetten aanneemt die de democratie bedreigen, onder invloed van populistische partijen (T.C. Het populisme kan je beter bestrijden door de nadelen van de globalisering te ondervangen, bijvoorbeeld door het basisinkomen). Ook meent hij dat de Tweede Kamer in twee stemrondes gekozen moet worden om versnippering van het politieke landschap tegen te gaan. Alleen over dit laatste punt ontstond discussie. De slotsom was: Niet doen; de veelkleurige politiek in Nederland is nu juist één van de verworvenheden van onze democratie, waardoor iedereen zich gehoord kan voelen, wat polarisatie voorkomt.
Bij de tweede editie was veel meer ruimte voor discussie.
Paul Metz was één van de drie inleiders. Hij verdedigde de invoering van het Basisinkomen als noodzakelijk middel om sociale ongelijkheid te voorkomen; die leidt namelijk tot populisme. We zijn dan ook af van het enorme ambtelijke apparaat, nodig om onze sociale voorzieningen ordelijk te verdelen. De vraag is of het niet te duur wordt als je het uit de belastingen moet betalen. De belastingopbrengst kan minder worden omdat mensen besluiten niet meer te werken. Maar hij vermindert al veel langer door de druk op de lonen vanwege de globalisering. Het ging fout toen met het Akkoord van Wassenaar in 1982 de gouden loonregel, -de loonstijging is evenredig aan de stijging van de productiviteit-, werd losgelaten. Daardoor gaat het grootste deel van de opbrengst van de productiviteitsstijging naar het kapitaal en steeds minder naar de factor arbeid. Een alternatief is het aardedividend. Daarbij wordt bijvoorbeeld de staatsopbrengst van grondstoffen in een fonds gestort en het dividend uitgekeerd aan de inwoners. In Alaska gebeurt dit al met de olieopbrengsten. De aanwezigen zijn het erover eens dat het Basisinkomen een serieuze praktijkproef rechtvaardigt.
Er ontstond even een heus debatje toen Sjir Hansson, voorzitter van de VVD fractie in de gemeenteraad stelde dat armoede in Nederland niet voorkomt door onze sociale wetgeving. Tom Couwenhoven, ex fractielid voor de PvdA, stelt daar tegenover dat ca 15% van de bevolking leeft onder de armoede grens. Hanssen: ‘Ja, maar 85% niet’.
Walter Jansen leidt ons voorzichtig maar vastberaden naar een heus debat. Hij kondigde dat aan voor september en vraagt alvast om stellingen over de plaatselijke politieke vraagstukken.